Cố đô Huế nên thơ “sở hữu” không ít công trình tôn giáo – văn hóa nổi danh. Trong số này, ấn tượng về mặt kiến trúc, lẫn giữ vị thế nổi bật đối với tiến trình lịch sử, chính là đa dạng địa danh chùa chiền. Và được yêu thích, biết đến rộng rãi hơn cả tại xứ sở ‘chiếc nón bài thơ’, không thể không nhắc tới chùa Thiên Mụ cổ kính. Vừa được xem như địa chỉ tôn giáo lâu đời bậc nhất của Huế, ngôi chùa còn là địa điểm du lịch Huế cuốn hút, dễ dàng làm say mê du khách thập phương tìm tới thưởng lãm cảnh quanh.
Ngôi cổ tự còn có tên khác là chùa Linh Mụ, tọa lạc nơi ngọn đồi Hà Khê xinh đẹp, ngay cạnh dòng sông Hương êm đềm (cách trung tâm Huế 5km, thuộc làng An Ninh Thượng, phường Kim Long). Nhắc đến 100 chùa cổ lớn nhỏ ở đất Thần Kinh, thì Thiên Mụ luôn ở ‘top’ các đề cử chùa cổ kính và quy mô bậc nhất. Hình thành từ năm 1601, ngôi tự do đích thân chúa Nguyễn Hoàng ra lệnh xây dựng trên nền mống một chùa Chăm nhỏ đơn sơ. Suốt nhiều đời vua chúa nhà Nguyễn về sau, đến tận giữa thế kỉ 20, chùa Thiên Mụ trãi qua không ít lần mở rộng, tu sửa, để có diện mạo như hôm nay. Kí ức về lịch sử phong kiến huy hoàng một thuở, hay những gian khổ thời kháng Pháp, kháng Mỹ của người dân Huế, có thể nói đã gắn bó không ít cùng ngôi chùa cổ trang nghiêm này.
Về tổng quan của địa điểm tham quan Huế này, du khách sẽ thấy chùa mang nét kiến trúc Phật giáo trùng thiền điệp ốc tiêu biểu, “sở hữu” cụm công trình ngoạn mục, lẫn cảnh quan tự nhiên nên thơ hiếm có. Bên cạnh ngoại cảnh ‘sông núi hữu tình,’ làm nên giá trị và sức hút của chùa Thiên Mụ là không ít công trình nội viên thú vị. Nổi bật, cũng là biểu trưng hình ảnh nổi danh của chùa, có ngọn tháp Phước Duyên 7 tầng đặt gần cổng tam quan vào chùa, cao 21m, do vua Thiệu Trị cho xây dựng năm 1844. Bên cạnh đó, còn phải kể đến khu điện thờ chính, phụ: chính điện Đại Hùng, điện Địa Tạng và điện Quan Âm – cao rộng, trang nghiêm, mang lối bày trí nội thất và điêu khắc ấn tượng. Vào giai đoạn đỉnh cao kiến trúc, ở đầu thế kỉ 18, chùa còn có cả Tàng kinh cùng Tăng phòng quy mô; nhưng sau đã bị hủy hoại và biến mất do thiên tai, chiến tranh.
Tìm đến chùa vãn cảnh – chiêm bái, bạn cùng đừng quên dành thời gian thăm quan nhiều văn vật cổ trưng bày rãi rác; tiêu biểu như báu vật quốc gia – quả chuông Đại Hồng Chung, chiếc xe Austin hòa thượng Thích Quảng Đức để lại ngay trước khi tự thiêu năm 1963, cùng nhiều văn bia khắc cổ mô tả hay đề thơ về chùa Thiên Mụ. Cảnh trí hậu viên với vườn cây hoa khoe sắc, rừng thông xanh thanh tĩnh – là điểm cuốn hút không kém tại nơi đây.
Tự lâu đời, chùa Thiên Mụ đã được xem như một không gian văn hóa – tín ngưỡng đặc trưng, ‘đậm chất’ Huế. Hiện hữu giữa cảnh sắc thiên nhiên nên thơ, đây là nơi chốn uy nghi mà gần gũi, giúp du khách ‘lắng lòng’ cảm nhận sự yên bình, thanh thoát. Với nét đẹp kiến trúc đặc trưng, cùng giá trị lịch sử – văn hóa nổi bật, ngôi cổ tự xinh đẹp này là chọn lựa điểm tham quan vô cùng giá trị, mà bạn sẽ không muốn bỏ lỡ khi thực hiện bất cứ tour du lịch Huế ngắn hay dài.